Van Bướm là gì? Tất Tần Tật Về Loại Van Bướm Mà Bạn Có Thể Chưa Biết

Thành phần cấu tạo

Đặc điểm

Thân van

Có hình dáng giống như vòng kim loại bao quanh đĩa van, được làm từ các vật liệu kim loại hoặc nhựa, khả năng chịu lực tốt, xung quanh thân van được thiết kế thêm các lỗ nhằm cố định chắc chắn vào các đường ống.

Đĩa van

Đây là bộ phận có hình giống cánh bướm, hai cánh tạo thành hình tròn, thường được làm từ các vật liệu như thép, gang, inox, nhựa, có kích thước nhỏ hơn thân van và nằm bên trong vòng kim loại. 

trục van

Đây là bộ phận có nhiệm vụ truyền lực đến cánh van để thực hiện việc đóng/mở. Được làm từ các vật liệu kim loại có khả năng chống ăn mòn, chịu áp lực tốt.

Trục được đặt ở giữa, một phần được kết nối với thiết bị truyền động và phần còn lại nằm trong trục đĩa van. 

Gioăng làm kín

Gioăng được làm từ các chất liệu như cao su EPDM, PTFE, Hi EPDM để bịt kín khoảng cách giữa đĩa van và thân van, tránh bị rò rỉ. 

Thiết kế hình tròn và bao quanh được kết cả đĩa van, có độ đàn hồi tốt, không quá rộng hoặc quá chật.

Các thiết bị truyền động

Các loại van bướm dùng lực tay sẽ có phần tay gạt hoặc tay quay, nếu điều khiển bằng điện sẽ có điều khiển riêng hoặc điều khiển khí nếu là loại van bướm điều khiển khí nén.

Một số bộ phận khác

Để hoàn thành van bướm cũng cần một số bộ phận khác như khớp nối trục với đĩa van, khớp gioăng làm kín, bánh răng định hướng, bulong, chốt hãm, vòng đệm,.....

Chất liệu

Đặc điểm

Gang

Đây là loại van có thân và trục van được làm bằng gang, thiết kế nhỏ gọn, vận hành, bảo trì dễ dàng, tính ứng dụng cao được sử dụng nhiều trong các nhà máy, xí nghiệp và giá thành hợp lý. 

Inox

Có độ bền cao, khả năng chịu áp lực lớn, chịu nhiệt độ lên đến 220 độ C, chống ăn mòn cao, được làm bằng chất liệu inox cao cấp SS304, SS316, SS316L, SS21,...

Vi sinh

Được làm từ các chất liệu Inox 304 hoặc 316L không gỉ, được đánh bóng đến khoảng Ra0.4 - 0.8 µm để tránh bám dính, dùng trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm, dược phẩm, các ngành xăng dầu, hóa chất, xử lý nước thải,.... 

Nhựa

Dùng các chất liệu như PVC, UPVC, PP cao cấp, có khả năng chịu nhiệt, chống ăn mòn từ môi trường hóa chất, được ứng dụng trên các hệ thống đường ống vận chuyển hoá chất.

Cách vận hành

Đặc điểm

Van bướm Tay gạt

Thông thường chỉ cần dùng lực tay gạt cần theo góc 9- độ là có thể đóng/mở van để điều chỉnh được lưu lượng dòng chảy trong hệ thống đường ống.

Khi gạt vuông góc với đường ống là đang đóng còn trung phương với đường ống là đang mở.

Giá thành rẻ, dễ dàng sử dụng, thay thế, nhẹ và chiếm ít không gian trong đường ống. Kích thước nhỏ, chỉ từ DN 50 - DN 200, ngoài ra nếu mở với góc 15 độ - 75 độ có thể dễ hư hỏng. 

Van bướm Tay quay

Có cấu tạo tương tự van tay gạt, có trợ lực nên vận hành đơn giản và nhẹ nhàng hơn, thiết kế với kích cỡ lớn hơn từ DN 50 - DN 400. 

Việc lắp đặt và bảo dưỡng khá đơn giản, lưu ý nếu quay góc 15 độ - 75 độ, thiết bị dễ dàng hư hỏng đặc biệt là tình trạng rò rỉ nếu gioăng không nằm khít. Ngoài ra, van có tuổi thọ ngắn.

Van bướm điều khiển khí nén

Hệ thống đường ống tự động hoá thì van bướm điều khiển khí nén sẽ là lựa chọn hàng đầu. Thông qua tín hiệu khí để tự động thay đổi trạng thái đóng/mở mà không cần tác động lực trực tiếp từ con người. 

Bộ điều khiển khí nén loại on/off hoặc các loại điều khiển tuyến tính 4 - 20mA. Tuy nhiên, tuổi thọ không quá cao, giá thành cũng cao hơn so với các loại van vận hành bằng tay.

Van bướm điều khiển bằng điện

Cấu tạo phức tạp hơn bao gồm phần van và phần actuator bằng điện. Vì vậy, van bướm sẽ tự động xoay chuyển 1 góc 90 độ để cửa van đóng/mở nhờ actuator điện tác động đến trục quay. 

Ưu điểm của van bướm điều khiển bằng điện làm giảm chi phí nhân công, lắp đặt và kết nối khác nhau phù hợp với các hệ thống trong nhà và ngoài trời. Ngoài ra, van cũng không làm sock áp trong đường ống vì được tích hoạt khả năng đóng mở chậm từ 10 - 45s. 

Tuy nhiên giá thành cao, khả năng đóng/mở van chậm hơn các dòng van bướm dùng lực tay.

Kiểu kết nối

Đặc điểm

Van bướm dạng Wafer

Các đường ống trong hệ thống được kết nối với nhau giống kẹp wafer. Vì vậy, trên đỉnh thân van sẽ được đục các lỗ tròn chia đều cho hai bên giúp các con ốc cố định lại để định vị van. Đây là kiểu kết nối phổ biến nhất và có giá thành phải chăng.

Van bướm tai bích 

Được thiết kế đều quanh phần thân van, có kiểu dáng tai bích với các lỗ khoan hoặc lỗ ren giúp cho việc cố định van trên hệ thống đường ống được chắc chắn hơn. 

Van bướm kết nối bích

Cách kết nối đường ống theo dáng mặt bích với các lỗ khoan hoặc lỗ ren được thiết kế đều quanh viền thân van, áp dụng trên các hệ thống đường ống lớn. 

Thông số kỹ thuật

Kích thước van bướm

DN50 - DN100

Vật liệu

Inox, nhựa,....

Áp lực

PN10, PN16, PN25 hoặc 10 bar, 16 bar, 25 bar,...

Nhiệt độ

-20 - 180 độ C

Tiêu chuẩn 

BS, JIS, ANSI, DIN

Gioăng làm kín van bướm

EPDM, PTFE, NBR,...

Môi trường làm việc

Nước khí, gas, dầu, hóa chất,.....

Ưu điểm

Nhược điểm

Thiết kế nhẹ, nhỏ gọn, các thiết kế linh hoạt, van bướm thích hợp trong nhiều hệ thống đường ống, kể cả các vị trí hạn chế.

Không phù hợp với điều tiết áp suất cao

Giá thành rẻ hơn so với các loại van công nghiệp khác

Khó có thể làm sạch được hệ thống công nghiệp nếu đĩa van ở trạng thái mở hoàn toàn.

Khả năng làm kín nhanh chóng đảm bảo hiệu suất tối ưu, đáp ứng các dòng chảy có độ chính xác cao

Nếu sử dụng van bướm trong các môi trường chất lỏng là nhớt thì có thể dễ bị ăn mòn.

Giảm áp suất thấp, dễ dàng vận hành với nhiều cách như dùng lực tay, điện, khí nén,..

Van bị nghẹt vì tích tụ các mảnh vỡ xung quanh gây gián đoạn tốc độ dòng chảy ngay cả khi nó đang mở

Đáp ứng được các loại môi trường từ nước, hóa chất, thực phẩm, khí nén, hơi, dầu, nhớt,....

Độ bền không quá cao, đặc biệt nếu thường xuyên mở đĩa van trong góc từ 15º – 75º dễ xảy ra hiện tượng rò rỉ lưu chất.